Bir Resim Bir Hikaye: Edward Munch “Çığlık”

Dergimizin Eylül sayısında hepimizin bir şekilde denk gelmiş olduğunu düşündüğüm, meme’lere konu olan “Çığlık” tablosunu inceleyeceğiz. Tablonun yaratıcısı Edward Munch son derece dramatik bir hayat öyküsüne sahiptir. Annesi ve ablasının ölümüne birebir şahit olan Munch’un eserlerinde yaşadığı trajediyi görebiliriz. Bu trajediyi sanatına oldukça başarılı bir şekilde aktaran Munch, aynı zamanda Alman ekspresyonizminin de öncülerinden biridir. Bununla birlikte ilk selfie çeken ve çektiği fotoğraflarla kendi portresini çizen fütürist bir sanatçıdır. Ancak ona asıl ünü getiren Çığlık tablosu olmuştur.

2012 yılında 119.9 milyon dolara satılması ile en pahalı tablolardan biri olan Çığlık tablosunun hikâyesini günlüğünde “İki arkadaşımla yürüyordum. O sırada güneş batıyordu. Etraf kan kırmızı olmuştu. Kendimi bunalmış hissettim ve köprünün tırabzanlarına yaslandım. Ancak arkadaşlarım durumumu fark etmedi.” şeklinde aktarmıştır. Zaten zıt renkleri tabloda bir arada kullanmasıyla da yalnızlık vurgusu yaptığını görüyoruz. Tabloda portreden çok kafatasını andıran bir figür görüyoruz. Gözleri fal taşı gibi açık olan figürde atılmış olan sessiz çığlığı duyabiliyoruz. Çığlığın kaynağı ile ilgili iki söylenti var. Birincisi bölgede bir mezbaha olduğu ve hayvanların çığlıklarının tabloya aktarıldığı söyleniyor. İkincisi ise ressamın kız kardeşinin yattığı akıl hastanesinin olduğu ve hastaların çığlığını duyarak kulağını kapattığı söyleniyor. Tabloda görmüş olduğumuz kayıklar ise bazı sanat tarihçelerinde Drakula’nın ölüm gemisini sembolize etmiştir. Eserin en önemli ayrıntılarından biri olan köprünün ise intihar olgusunu yansıtmaya çalıştığını düşünüyorum. Tablonun doğanın çığlığı olduğu da söylenmekteydi. Endonezya’da bir yanardağın patlaması ya da melek bulutlarının gökyüzünü pembeye boylamasına karşı bir ithaf olduğu söyleniyor.



Anlatılmak istenen dehşet ve korku tabloda kompozisyona eklenen dalgalar ile aksettirilmeye çalışılmış. Bir girdap gibi dönen çizgilerin ekspresyonist olan sanatçının içindeki ruhsal dalgalanmalarını yansıttığını söyleyebiliriz. Van Gogh hayranı olan sanatçının Çığlık tablosunda çizim tekniği ile Gogh’un “Yıldızlı Gece” tablosuna atıf yaptığını söyleyebiliriz. Her ne kadar trajik bir alt metni olsa da bu unutulmaz eserini bize sunduğu için Munch’a teşekkür ediyoruz. Başka sanat eserlerinde görüşmek üzere... Sanatla kalın...

İlayda Arya